İTU Nova – İGDAŞ RM/A İstasyonları Çıkış Sıcaklığı Optimizasyonu Projesi Ve Kondens Zararlarının Azaltılması

Doğal gaz, BOTAŞ iletim hatlarından 50-70 barda şehir istasyonlarına ulaşmaktadır. Şehir girişlerinde yer alan RM/A istasyonlarında gazın basıncı şehir içi işletme basıncına (yaklaşık 20 bara) düşürülür. Basınç düşürme esnasında gaz sıcaklığı, ilave ısıtılma yapılmadığı taktirde, -8/-10 °C’e kadar düşebilmektedir. Bu düşüşün ana nedeni Joule-Thomson etkisidir. Doğal gazdaki her 2 barlık basınç düşüşü yaklaşık 1 °C sıcaklık düşüşüne sebep olur. Bu düşük sıcaklıklar hidrat oluşmasına, ağır bileşenlerin ve suyun yoğuşmasına neden olabilmekle birlikte, ölçüm ve regülasyon ekipmanların işlevlerini uygun bir şekilde yerine getirmesine engel olabilmektedir. Bu durum işletme performansını olumsuz etkileyebileceği gibi akış güvencesi problemlerini doğurabilir. Bu olumsuz etkinin önüne geçebilmek amacıyla, doğal gazın RM/A çıkış sıcaklığı yaklaşık 8-10 °C olacak şekilde regülasyon öncesinde ön ısıtma işlemi yapılmaktadır. Ön ısıtma maliyeti yıllık yaklaşık 4 Milyon TL (2021) olmaktadır. Yüksek ön ısıtma maliyetleri, iyileştirme ve geliştirme yapılması ihtiyacını ortaya koymuştur.

Türkiye’deki diğer gaz dağıtım şirketlerinde de benzer şekilde RM/A istasyonlarında regülasyon doğal gaz öncesi ısıtılmaktadır. İGDAŞ tüketilen doğal gazın yaklaşık on binde sekizini (%0.08) RM/A istasyonlarında ön ısıtma için kullanmaktadır. Ülkemizde RM/A çıkış sıcaklığının belirlenmesi tamamen saha tecrübeleri doğrultusunda yapılmakta olup, bu konuda ülkemizde kullanılan doğal gazın RM/A çıkış sıcaklıklarının en uygun şekilde belirlenmesine dair özgün, bilimsel bir çalışma bulunmamaktadır. RM/A çıkış sıcaklığının bilimsel analizlere göre doğru bir şekilde hesaplanarak bir ısıtma optimizasyonunun geliştirilmesi ve kullanılması, ısıtma için kullanılan gazda büyük oranda tasarruf sağlayacaktır.